Fatima Gabitova’nın Edebî Eserlerinin Merceğinden Bir Yaşam ve Bir Dönem

Özet

Fatima Gabitova, Kazak edebiyatı tarihinde kıymeti çok bilinmeyen bir isimdir. Onun adı daha çok eşleri ile birlikte anılır. Kazak edebiyatının üç önemli ismi Bilal Süleyev, İlyas Jansügirov ve Muhtar Avezov’un eşi olmuş, adından onların ilham perisi diye söz ettirmiştir. Stalin döneminin siyasi baskıları sebebiyle edebî yönünü yeterince gösterememiş olan Gabitova’nın kıymeti, bağımsızlıktan sonra daha iyi bilinmiştir. Bağımsızlıktan sonra adına iki kitap çıkmış, hakkında çok sayıda makale yayımlanmıştır. Lirik tarzdaki şiirleri, edebî içerikli makaleleri, sanatsal çevirileri, mektupları, kaleme aldığı günce ve hatıraları ile o da bir edebî şahsiyettir. Fatima Gabitova’nın Kazak edebiyatına en önemli katkılarından biri eşi İlyas Jansügirov’a ait edebî mirası, arşivini, el yazmalarını siyasi baskıya rağmen koruması ve gelecek kuşaklara ulaştırmasıdır. Bunun yanında kaleme aldığı günce ve hatıralarında 1920’li-1930’lu yılların edebiyat ortamları ve önde gelen edebî şahsiyetleri hakkında bilgiler yer alır. Günce ve hatıralarında, başta eşleri Bilal Süleyev, İlyas Jansügirov, Muhtar Avezov olmak üzere Ahmet Baytursınov, Säken Seyfullin, Beyimbet Maylin ve Oraz Jandosov gibi birçok önemli isim hakkında dikkat çekici bilgiler sunar. Bu günce ve hatıraların bir diğer önemli tarafı Stalinizm terörüne bir kapı aralaması, yaşananlara ışık tutmasıdır. Kaleme aldığı şiirlerinde de yine kendi hayatını anlatır. Fatima Gabitova’nın şiirlerinde aile meseleleri, çocukları, acılı yaşantısı ve Stalin’in yarattığı siyasi baskı dönemi ağırlıklı konulardır.

Makalenin Künyesi: Duman, G. B. (2025). Fatima Gabitova’nın edebî eserlerinin merceğinden bir yaşam ve bir dönem. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 60, 171-196.