Kıbrıslı Türk Çocukların Dilinde Sürerlik Görünüşü ve -Iyor Biçim Birimi Kullanımları

Özet

Öz Bu çalışmada Radden ve Dirven'in (2007) yaklaşımında kullanılan zaman şemaları ve belirlenen 13 hâl türü ulamı esas alınarak, Kıbrıslı Türk çocukların günlük konuşmalarında kullandıkları durum ve olaylar hâl türlerine göre ulamlara ayrılmıştır. Eylemlerin çocuk dili verisine göre hangi görünüş biçim birimleri ile işaretlendikleri belirlenmiştir. Bu çalışma Kıbrıslı Türk çocukların günlük konuşmalarında -Iyor biçim biriminin kullanım kısıtlılığını belirlemesi ve bu kısıtlılıklar için yeni bir hâl türü önermesi açısından önemlidir. Türkiye Türkçesi odak alınarak yapılan çalışmalarda -Iyor biçim birimi ile kullanılan yinelemeli edimsellik eylemlerinin, Kıbrıslı Türk çocuklardan elde edilen veride -Ir biçim birimi ile kullanılması sonucunda sınırlı yinelemeli edimsellik hâl türü ulamı bu çalışma çerçevesinde oluşturulmuş, tanımlanmış ve zaman şeması çizilmiştir. Çalışma sırasında Radden ve Dirven'in (2007) yaklaşımındaki bazı hâl türü ulamlarının zaman şemaları farklı olmasına karşın aynı görünüşsel özellikleri taşıdıkları durumu ile karşı karşıya gelinmiş ve kullanılmakta olan görünüşsel özelliklere üç yeni özellik eklenerek hâl türlerinin ayırıcı özelliklerinin saptanmasına da katkıda bulunulmuştur. Eklenen özellikler [±yinelenmeli], [±vazgeçilebilir] ve [±bitirme noktası odaklı] olarak ortaya konmuştur. Kıbrıslı Türk çocukların günlük konuşmalarında kullandıkları durum ve olayların hâl türlerine göre ulamlara ayrılması çalışmasının sonucunda ulaşılan en büyük üç hâl türü ulamındaki bitirme (%40,7), tamamlama (%24,6) ve kalıcılığı belirsiz durum (%16,0) eylemlerinin en sık -DI biçim birimi ile kullanıldığı saptanmıştır. Dördüncü en büyük ulam olan sınırlı edimsellik (% 8,1) eylemleri en sık -Ir biçim birimi ile kullanılmaktadır. En az kullanım sıklığı sınırlı edimsellik dışında kalan tüm edimsellik ve geçici durum eylemlerinin toplamı (%5,3) -Iyor biçim birimi ile kullanılmıştır. Bu saptamalar Kıbrıslı Türk çocukların günlük konuşmalarında -Iyor biçim biriminin kısıtlı kullanımına işaret etmektedir.