Serpil Ersöz

Anahtar Kelimeler: Ahıska ağzı, Türkiye Türkçesi ağızları, ağız sınıflandırmaları (Meskhetian dialect, Turkish dialects

Özet

Osmanlı döneminden beri bir Türk şehri olan Ahıska, tarihte yaşanan çeşitli olaylarnedeniyle bugün Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına dâhil olamamıştır. Ahıska'dayaşayan Türk halkı da sürgünler sebebiyle yurtlarından ayrılmak zorunda bırakılmışve farklı bölgelerde yeni bir hayat kurmak zorunda kalmışlardır. Tarihî Ahıska ağzıda, onu konuşan Ahıskalılarla birlikte farklı coğrafyalardaki farklı dil ve kültürleetkileşime girmiş ve ilişkide bulunduğu her baskın dil ve kültürden, az da olsa, izlertaşır hâle gelmiştir.Ama yine de Ahıskalıların ve dolayısıyla Ahıska ağzının, dil, kültür ve akrabalıkgibi unsurlar dikkate alındığında, Türk halkından ve Türkçeden farklı olmadığı görülür.Bu bakımdan Ahıska ağzı da Türkçenin sınır ötesi bir varyantı olarak değerlendirilmelive Türkiye Türkçesi ağız tasnifleri arasında yerini almalıdır.Makalede, bu gerçekten yola çıkılarak, Ahıska ağzının Türkçenin ağızları arasındakiyeri bilimsel ölçütlerle ve ayrıntılı olarak tespit edilmeye çalışılmıştır.Meskhetia, being a Turkish city since Ottoman period, today is not included inthe territories of Turkish Republic due to some events took place within the course ofthe history. Turkish population living in Meskhetia was also forced to leave their landbecause of the exiles, and they had to build a new life in different regions. Accordingly,historical Meskhetian dialect interacted with different languages and cultures in differentgeographies along with the Meskhetians speaking in that dialect, and leastwise,it began to bear the traces of each interacted language and culture.However, it is understood that Meskhetian people, and accordingly Meskhetiandialect is not different from Turkish population and Turkish when the elements suchas language, culture and affinity are taken into account. In this regard, Meskhetianlanguage should be evaluated as an extraterritorial variant of the Turkish language,and should be placed into the dialect classifications of Turkish dialects.In the article, it was attempted to determine the place of the Meskhetian dialectsin the Turkish dialects through scientific criteria and in a detailed manner on thebasis of the mentioned fact.