Rus Şecerelerinde Tatar Yönetici Aileler (The Tatar Ruling Houses in Russian Genealogical Sources)

Özet

Tatar ve Rus tarihlerinin her ikisinin de tek ve değerli bir yadigârı olan 16-17.yüzyıl (resmî ve özel) çeşitli soy kayıtlarında "Tatar Hanlarının Şeceresi" (RodoslavnayaTatarskih Tsarey) korunmuştur. Bu metinler, varlıklarını 16. yüzyıl ortalarındanitibaren Tatar hanlıklarının çöküşüne bağlı olarak Rus devletinin yakın ilgisine borçludurlar.Bu metinlerin teşekkülü Rusların Kazan ve Astrahan'ı işgal etmelerindenayrı düşünülemez. Tatar kaynaklarına dayanan şecerelerin büyük bir kısmı 1550'lerdederlenmiştir. Bu şecerelerin eleştirel bir analizi yani her bir bilginin diğer çağdaş(Rus ve Şarki) kaynaklarla karşılaştırılması henüz yapılmamıştır; fakat bu metinlerinönemi şüphe götürmez. Bu yazıda söz konusu yadigârların dikkate değer birkaç yönüdeğerlendirilmeye ve gözler önüne serilmeye çalışılmıştır.The "Genealogy of the Tatar Sovereigns" (Rodoslovnaya tatarskih tsarey) preservedin various (official and private) genealogical books of the 16th-17th centuriesis a unique and precious monument of both Tatar and Russian history. This text owesits existence to the lively interest of the Russian state in the inner relations of thedeclining Tatar states towards the middle of the 16th century. Its genesis cannot bedisconnected from the Russian conquests of Kazan and Astrakhan. The bulk of the genealogieswas compiled in the 1550s and based on Tatar sources. A critical analysis ofthese genealogies, comparing every piece of data with other contemporary (Russian and Oriental) sources, is a task yet to be accomplished, but the significance of thesetexts is beyond doubt. What I tried to do in this paper was to emphasise and analysea few noteworthy aspects of this group of monuments.