MÖHEMMET MEHDİYEV’İN TURNALARIN İNDİĞİ YERDE ADLI ROMANINDA KAZAN TATAR GELENEKLERİ

Özet

Köklü bir geçmişe ve zengin bir kültüre sahip olan Kazan Tatarlarınınyaşam tarzı, hayat şartları ve doğa koşullarını yansıtan gelenekleri Tataryazarı Möhemmet Mehdiyev'in Tornalar Töşken Cirde adlı romanında enince detayları ile kaleme alınmıştır. Romanda, Kazan Tatarlarının yüzyıllarötesinden gelen millî bayramı Saban Toyu'nun dışında, yerel ve ailevigeleneklerden de söz edilmiştir. Saban Toyu bayramı, günümüzde de kutlananve unutulmayan, yıllar içerisinde içeriği değişen ancak özünü, millîruhunu yitirmeyen bir şenliktir. Bazı Kazan Tatar gelenekleri farklı illereveya köylere özgü, yani yereldir. Örneğin, "Cilek Cıyu" (Çilek Toplama)geleneği çevresinde çilek olan köylerde, "Şel Beylev" (Şal Örme) geleneğikeçi beslenen bölgelere has olup sınırlı köylerde mevcuttur. "SoldatkaOzatu" (Askere Uğurlama) geleneği ise Tatarların yaşadığı her köydeyapılmaktadır. Zira 18 yaşını bitiren her genç askere gidip vatani göreviniyerine getirmek zorundadır. Möhemmet Mehdiyev romanında, ailevigeleneklerden de söz etmiştir. Yazar, aile geleneklerinin tüm aile fertlerinibir araya toplamakla kalmadığından, söz konusu geleneklerin insanlarınhayatındaki etkisinden bahsetmiştir. Kaybolan ve kaybolmaya yüz tutanbazı geleneklerin romanda yer alması, Kazan Tatarlarını yakından tanımakaçısından önemlidir. Örneğin; gençlerin sonbahar ve kış aylarındaarkadaşlarının evine oturmaya gittiği "Avlak Öy" (Tenha Ev), kaybolangeleneklerden birisidir. Ayrıca o gelenekleri gören büyüklerimiz de artıkbirer birer aramızdan ayrılmaktadır. Yeni neslin söz konusu eski geleneklerisadece romanlardan öğrenme şansı vardır. Gelenekler, geçmişi geleceğebağlayan bir köprüdür ki, geleneklerin nesilden nesle aktarılması omilletin özünün ve millî benliğinin korunmasını sağlar.